သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အမိန္႔နဲ႔ ဒီကေန႔ အက်ဥ္းသားတခ်ဳိ႕ ျပန္လြတ္လာၾကတဲ့ အထဲမွာ နိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားက ဆယ္ဂဏန္းေလာက္ပဲ ပါပါတယ္။၊ ႏွစ္ရွည္အက်ဥ္းက်ေနၾကတဲ့ နိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြမပါနိုင္ဘူးဆိုတာ တြက္ၾကည့္နိုင္ေပမဲ့ တခ်ဳိ႕ မိသားစုဝင္ေတြကေတာ့ လြတ္မ်ား လာမလားဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ သြားၿပီး ေစာင့္ဆိုင္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘယ္ေထာင္ေတြက နိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ လြတ္ၿပီလဲဆိုတာကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ဘန္ေကာက္႐ံုးက မစုျမတ္မြန္က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းတင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံတဝန္းမွာ ရွိတဲ့ အက်ဥ္းေထာင္ေတြကေန ဘယ္သူေတြ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ လြတ္လာၿပီလဲ ဆုိတာကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့သူေတြက စာရင္းေတြ ျပဳစုေနဆဲျဖစ္တာမို႔ အတိအက် ဘယ္ႏွစ္ေယာက္လဲဆိုတာ ေျပာဖုိ႔ ခက္ေနပါတယ္။ NLD စာရင္းအရ စုစုေပါင္း ၁၀ ေယာက္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ေနာက္ထပ္တိုးေကာင္း တိုးလာနိုင္တာကုိလည္း အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။ ေနာက္ ျပည္တြင္းမွာပဲရွိတဲ့ နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအက်ဳိးေဆာင္ကြန္ယက္ ေျပာခြင့္ရသူ ကိုေအာင္ေဇာ္ထြန္းကေတာ့ သူတိုခုခ်ိန္ထိ စာရင္းရတာ ၂၂ ေယာက္လို႔ ေျပာပါတယ္၊
“က်ေနာ္တို႔ သတင္းရသေလာက္က ေတာင္ငူေထာင္ကဆိုရင္ ၆ ေယာက္လြတ္တယ္၊ အင္းစိန္ေထာင္က ၃ ေယာက္ လြတ္တယ္။ ေတာင္ႀကီးေထာင္က ၃ ေယာက္လြတ္တယ္။ ၿမိတ္ေထာင္က ၁ ေယာက္လြတ္တယ္။ ျပည္ေထာင္က ၁ ေယာက္လြတ္တယ္။ စစ္ေတြေထာင္က ၁ ေယာက္ေပါ့ေနာ္။ ပုသိမ္ေထာင္က စုစုေပါင္း ၂ ေယာက္၊ ပူတာအိုေထာင္က ၁ ေယာက္၊ ပဲခူးေထာင္က ၁ ေယာက္၊ ကသာေထာင္က ၁ ေယာက္။ အားလံုးေပါင္း လူစာရင္းနဲ႔ေထာင္စာရင္း အၾကမ္းဖ်င္း က်ေနာ္တို႔ရထားတာက ၂၂ ေယာက္၊ ”
အင္းစိန္ေထာင္ကေန လြက္ရက္ေစ့တဲ့ေန႔မွာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္နဲ႔ ျပန္လြတ္လာတဲ့ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားတေယာက္ျဖစ္တဲ့ ကိုၾကည္သန္းက ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြ ျပန္လြတ္လာဖို႔အတြက္ စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႔ ေစာင့္ရမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔လူေတြ၊ သီးသန္႔အက်ဥ္းသားေတြက ၃ ေယာက္ပဲ လြတ္တယ္ခင္ဗ်၊ ၃ ေယာက္ထဲမွာမွ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ပတ္သက္တာက ၂ ေယာက္တည္းလႊတ္တယ္။ က်ေနာ္တို႔က လြတ္ရက္ေစ့လို႔ လြတ္တာ ခင္ဗ်။ ဒီေန႔လြတ္ရက္ေစ့တယ္ခင္ဗ်။ အဲဒါႏိုင္ငံေတာ္လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္နဲ႔ေရာလႊတ္လိုက္တာ။ က်ေနာ္တို႔ေမွ်ာ္လင့္တာက က်ေနာ္တုိ႔ညီငယ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြေပါ့ေနာ္- ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေၾကညာခ်က္ေတြအရ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူးခင္ဗ်ာ။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔က စိတ္ရွည္စြာနဲ႔ပဲ ေစာင့္ရမွာေပါ့။”
သမၼတဦးသိန္းစိန္က အကန္႔အသတ္နဲ႔ လြတ္ရက္ေတြကို ေလွ်ာ့ေပါ့ၿပီး လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ကို ေၾကညာခဲ့ၿပီးေနာက္မွာ ဒီေန႔ အက်ဥ္းသားေတြလြတ္လာမယ္ဆိုတဲ့အတြက္ ေထာင္ေတြေရွ႕မွာ သြားၿပီးေတာ့ ေစာင့္ခဲ့ၾကသူေတြလည္း အမ်ားအျပားပါ။ ဒီေန႔မနက္ အင္းစိန္ေထာင္ေရွ႕က အေျခအေနကို ေထာင္နားမွာေနတဲ့ ဦးစံဝင္းက အခုလို ေျပာျပပါတယ္။
“ေထာင္ေရွ႕မွာေတာ့ လာႀကိဳတဲ့သူေတြေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ မနက္ ခုနစ္နာရီေလာက္ ကတည္းက ေရာက္ေနၾကတာပါ။ မီဒီယာေတြလည္း အမ်ားႀကီးလာပါတယ္။”
မႏၱေလးေထာင္ေရွ႕မွာလဲ နိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမိသားစုတခ်ဳိ႕ သြားၿပီးေစာင့္ေနၾကတဲ့အထဲမွာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ထဲက ILO အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္နဲ႔ ဆက္သြယ္လို႔ ေထာင္က်ေနတဲ့ ဦးဝင္းၾကည္ရဲ႕ဇနီး ေဒၚေပါက္လည္း ပါပါတယ္။
“သူတို႔တြက္ကိန္းအရဆိုရင္ေတာ့ မပါေလာက္ေတာ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေမွ်ာ္ေတာ့ ေမွ်ာ္ရတာေပါ့ေနာ္။ က်မက ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အကုန္လံုးလြတ္ေစခ်င္တာေလ။ က်မလည္း နယ္ေဝးကဆိုေတာ့ ေရာက္တာက ေထာင္ဝင္စာ ၁၇ ရက္ေန႔မွာေတြ႔ၿပီးကတည္းက ျပန္ကို မျပန္ရေသးတာ။ က်မ တကယ္ေမွ်ာ္လင့္လို႔၊ ရင္ထဲကလည္း တအားခံစားရတာေပါ့ေနာ္”
အခုလို နိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမိသားစုေတြ မနက္ကတည္းက လာၿပီးေစာင့္ခဲ့ၾကေပမယ့္ မႏၱေလး၊ အိုးဖုိေထာင္ကေနၿပီး အမ်ဳိးသမီး၊ အမ်ဳိးသား စုစုေပါင္း ၂၅၀ ေလာက္ ျပန္လြတ္လာတဲ့ အထဲမွာ နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ မပါဘူးလို႔ နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြရဲ႕အေရးကို ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ ကိုေအာင္ေက်ာ္မိုးက ေျပာျပပါတယ္။
“ႏိုင္ငံေရးမႈနဲ႔က်ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတာ့ တေယာက္မွ မပါဘူးဗ်။ မႏၱေလးက-ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားလို႔ ေျပာလို႔ရတဲ့သူ တေယာက္မွ မပါပါဘူး။ တေယာက္မွ မပါဘူးဆိုေပမယ့္ ကိုေဌးေအာင္ဆိုတာက ကယန္းျပည္သစ္ပါတီက။ သူတို႔ကေတာ့ တကယ္တန္းလက္ေတြ႔က်ေနတာ စီးပြားေရးမႈနဲ႔ က်ေနတာျဖစ္တယ္။ သူတို႔အုပ္ကေတာ့ ၁၀ ေယာက္လံုးလြတ္သြားတယ္။ ခုပဲ သူတို႔တာဝန္ရွိတဲ့သူ တေယာက္က လာေျပာသြားတယ္။ သဘက္ခါမွ လႊတ္ေတာ့မယ္ ဆိုၿပီး လာေျပာသြားလုိ႔ အကုန္ျပန္ၾကဖို႔ လုပ္ေနပါတယ္။
သတင္းတခုရတာကေတာ့ အခု သူတို႔ လႊတ္ေပးတဲ့ေပတံနဲ႔ျဖတ္လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ လပိုင္းက်န္ေနတဲ့လူတခ်ဳိ႕ကို လႊတ္မယ္လို႔ ေျပာတယ္ဗ်။ အဲဒီအထဲမွာလည္း ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား မပါဘူးလို႔ ၾကားရပါတယ္။”
ျပည္ၿမိဳ႕ကေထာင္ေရွ႕မွာ သြားေစာင့္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေဆာင္ရြက္သူ ကိုရဲထင္ေက်ာ္ေျပာတဲ့ အတိုင္း ဆုိရင္လည္း ဒီေန႔ အဂၤါေန႔မွာ လႊတ္ေပးလိုက္တဲ့ အက်ဥ္းသား ၈၃ ေယာက္မွာ နိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၁ ေယာက္ပဲ ပါပါတယ္။
“ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ဦးေအာင္ေက်ာ္၊တေယာက္ပဲပါလာပါတယ္။ က်န္တဲ့ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ တေယာက္မွ ပါမလာပါဘူး”
ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပဖို႔ရွိေနခ်ိန္မွာ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေနသူေတြ လြတ္ေျမာက္လာဖုိ႔ ကန္႔သတ္ထားတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကိုေအာင္ေဇာ္ထြန္းက ခုလို သံုးသပ္ပါတယ္။
“ဥကၠ႒အေနနဲ႔က အခု ေရြးေကာက္ပဲြအခန္းက႑နဲ႔ ႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈအခန္းက႑မွာ ေထာင္ထဲမွာ ရွိေနတဲ့ ႏို္င္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ မပါဝင္ေစခ်င္ဘူးဆိုတဲ့ သေဘာမွာ ရွိတယ္။ ဒီမုိကေရစီေရးနဲ႔ လူ႔ေဘာင္ ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ အခါမွာလည္း တကယ္ကိုဖံြ႔ၿဖိဳးေစခ်င္တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အထဲမွာရွိေနတဲ့ တုိင္းျပည္နဲ႔ ျပည္သူ႔အတြက္လုပ္ခဲ့တဲ့ ဒီအက်ဥ္းသားေတြရဲ႕ စြမ္းရည္၊ စြမ္းပကားေတြ အျပင္မွာ ထုတ္ေဖာ္အသံုးခ်ခြင့္ေပးသင့္တယ္။ အခု သူတို႔မေပးဘူး။ ကန္႔သတ္ထား ျခင္းအားျဖင့္- လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ဒီလုိ အကန္႔အသတ္ေတြနဲ႔ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားတဲ့အတြက္ မလြတ္ေျမာက္လာေသးတာဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ အလားအလာမဟုတ္ဘူး ”
အခုတေခါက္ အကန္႔အသတ္နဲ႔ေပးတဲ့ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ထဲမွာ ႏွစ္ရွည္ေထာင္က်ေနတဲ့ နိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ၊ အထူးသျဖင့္ အမ်ားေမွ်ာ္လင့္ေနတဲ့ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္ ဦးခြတ္ထြန္းဦး၊ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုမင္းကိုနိုင္- စတဲ့သူေတြ မပါနိုင္တဲ့ အေပၚမွာလည္း နိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား အေရး ေဆာင္ရြက္ေနၾကသူေတြက ေဝဖန္ေနၾကပါတယ္ရွင္။